Regülatör Seçimi ve kVA Hesaplaması: Adım Adım Rehber

Merhaba! Elektrik şebekelerindeki voltaj dalgalanmaları, evlerimizden fabrikalara kadar pek çok cihazı riske atıyor. Bu sorunları çözmek için voltaj regülatörleri devreye giriyor. Ancak doğru regülatörü seçmek, sadece bir tahmin meselesi değil; bilimsel bir hesaplama gerektiriyor. Bu blog yazısında, regülatör seçimi ve kVA hesaplaması nasıl yapılır, adım adım inceleyeceğiz. Hem ev kullanıcıları hem de profesyoneller için pratik ipuçları paylaşacağım. Haydi başlayalım!

Regülatör Nedir ve Neden Önemlidir?

Regülatör, şebeke gerilimindeki ani yükselmeleri (aşırı voltaj) ve düşüşleri (düşük voltaj) dengeleyerek cihazlarınızı koruyan bir cihazdır. Özellikle Türkiye'de sık görülen voltaj dalgalanmalarında, buzdolaplarından klimalara, bilgisayarlardan hassas makinelere kadar her şeyi güvenceye alır.

Neden doğru seçim şart?

• Yetersiz kapasite: Cihazlarınızı koruyamaz, hatta regülatörün kendisi arızalanabilir.
• Fazla kapasite: Gereksiz maliyet ve yer israfı.
• Yanlış tip: Monofaze mi trifaze mi? Statik mi servo mu? Bunlar performansı doğrudan etkiler.

Regülatör seçimi, yükünüzün (cihazlarınızın toplam gücü) doğru hesaplanmasına dayalı olmalı. Anahtar birim: kVA (kilovolt-amper). Bu, regülatörün taşıyabileceği görünür gücü ifade eder.

Regülatör Seçimi: Temel Adımlar

Regülatör almadan önce şu adımları izleyin:

1. Şebeke Tipini Belirleyin: Monofaze (220V): Evler ve küçük ofisler için. Trifaze olsaydı bile, sadece monofaze yükler için monofaze regülatör yeterli olabilir (örneğin, tek bir klima için 2.5 kVA monofaze).Trifaze (380V): Fabrikalar, büyük evler veya birden fazla cihaz için. Dengesiz yüklerde (bir fazda daha fazla akım) kapasiteyi %50-100 artırın.
2. Monofaze (220V): Evler ve küçük ofisler için. Trifaze olsaydı bile, sadece monofaze yükler için monofaze regülatör yeterli olabilir (örneğin, tek bir klima için 2.5 kVA monofaze).
3. Trifaze (380V): Fabrikalar, büyük evler veya birden fazla cihaz için. Dengesiz yüklerde (bir fazda daha fazla akım) kapasiteyi %50-100 artırın.
4. Regülatör Tipini Seçin: Servo Regülatör: Hassas ayar için ideal, sessiz ve uzun ömürlü. Dalgalanmaların yoğun olduğu yerlerde tercih edin.Statik Regülatör: Hızlı tepki verir, ama gürültülü olabilir. Maliyet odaklı seçimlerde uygundur.
5. Servo Regülatör: Hassas ayar için ideal, sessiz ve uzun ömürlü. Dalgalanmaların yoğun olduğu yerlerde tercih edin.
6. Statik Regülatör: Hızlı tepki verir, ama gürültülü olabilir. Maliyet odaklı seçimlerde uygundur.
7. Giriş Voltaj Aralığını Kontrol Edin: İdeal: 160-250V arası dengelenebilmeli. Şebekenizi uzun süre test edin (örneğin, 1 hafta boyunca en düşük/yüksek değerleri not alın). Dengeleme hızı saniyede 50V olmalı.
8. İdeal: 160-250V arası dengelenebilmeli. Şebekenizi uzun süre test edin (örneğin, 1 hafta boyunca en düşük/yüksek değerleri not alın). Dengeleme hızı saniyede 50V olmalı.
9. Ek Özellikler: Dijital ekran, aşırı yük koruması, gecikme fonksiyonu gibi. Marka olarak güvenilir olanları (örneğin, Delta, Sönmez) tercih edin.
10. Dijital ekran, aşırı yük koruması, gecikme fonksiyonu gibi. Marka olarak güvenilir olanları (örneğin, Delta, Sönmez) tercih edin.

kVA Hesaplaması: Nasıl Yapılır?

kVA hesabı, cihazlarınızın toplam gücünü (Watt) görünür güce (kVA) dönüştürmekle başlar. Formüller basit, ama güç faktörü (cosφ, genellikle 0.8-1 arası) kritik.

Temel Formüller

• Tek Fazlı (Monofaze) Sistem: kVA=Toplam WattVoltaj×Gu¨c¸ Fakto¨ru¨×1000kVA = \frac{\text{Toplam Watt}}{\text{Voltaj} \times \text{Güç Faktörü} \times 1000}kVA=Voltaj×Gu¨c¸​ Fakto¨ru¨×1000Toplam Watt​ Örnek: 220V, cosφ=0.8 için: kVA=Toplam Watt220×0.8×1000=Toplam Watt176.000kVA = \frac{\text{Toplam Watt}}{220 \times 0.8 \times 1000} = \frac{\text{Toplam Watt}}{176.000}kVA=220×0.8×1000Toplam Watt​=176.000Toplam Watt​
• Üç Fazlı (Trifaze) Sistem: kVA=Toplam Watt3×Voltaj×Gu¨c¸ Fakto¨ru¨×1000kVA = \frac{\text{Toplam Watt}}{\sqrt{3} \times \text{Voltaj} \times \text{Güç Faktörü} \times 1000}kVA=3​×Voltaj×Gu¨c¸​ Fakto¨ru¨×1000Toplam Watt​ Örnek: 380V, cosφ=0.8 için: kVA=Toplam Watt1.732×380×0.8×1000=Toplam Watt526.208kVA = \frac{\text{Toplam Watt}}{1.732 \times 380 \times 0.8 \times 1000} = \frac{\text{Toplam Watt}}{526.208}kVA=1.732×380×0.8×1000Toplam Watt​=526.208Toplam Watt​

Pratik Yöntem (Hızlı Hesap):

• Tüm cihazların Watt değerlerini toplayın (etiketlerden alın, maksimum güç üzerinden).
• Toplam Watt'ı 1000'e bölün → kW elde edin.
• kW'yi 0.8'e bölün → kVA'ya yakın değer.
• %20-50 marj ekleyin (gelecekteki cihazlar için).

Örnek Hesaplama: Bir Ev İçin Diyelim ki evinizde:

• Buzdolabı: 200W
• Klima: 2800W
• Ampuller: 2000W
• Toplam: 5000W (monofaze, 220V).

kVA = 5000 / (220 × 0.8 × 1000) ≈ 0.028 / 0.176 ≈ 0.16 kVA? Hayır, hata! Doğru: 5000 / 176000 ≈ 0.028 kVA değil, bekleyin: 5000W = 5kW. kVA = 5 / 0.8 = 6.25 kVA. +%20 marj: 7.5-8 kVA regülatör seçin.

Daha büyük örnek: 9000W yük (klima + dolaplar). Toplam VA ≈ 9000 / 0.8 = 11.25 kVA → 15 kVA regülatör önerilir.

Cihaz Güç Tablosu (Ortalama Değerler)

Aşağıdaki tablo, yaygın cihazların güçlerini gösterir. Kendi listenizi yaparak hesaplayın.

Trifaze Dengesizlik Örneği: İki makine: 8 kVA + 5 kVA = 13 kVA. Ama faz akımları dengesizse (18A-9A-9A), 24 kVA seçin!

Ev ve Ofis İçin Öneriler

• Küçük Ev (Klimasız): 5 kVA monofaze.
• Orta Ev (1 Klima): 8-10 kVA monofaze.
• Büyük Ev (2+ Klima): 15 kVA monofaze veya 30 kVA trifaze.
• Ofis/Kuaför (Fön + Klima): Toplam 15-20kW → 25-35 kVA trifaze.
• Kombi Odaklı: 5 kVA yeterli, ama dalgalanma testi yapın.

İpucu: Sayacınızdan (amper) başlayın. 3x10A (30A) sayaç ≈ 10-15 kVA yük taşır.

Sonuç: Hesapla, Koru, Tasarruf Et!

Regülatör seçimi ve kVA hesabı, biraz matematikle büyük bir koruma sağlar. Unutmayın: Toplam yükünüzü maksimumda hesaplayın, %20-50 marj ekleyin ve uzman danışın. Online hesaplayıcılar (örneğin, Delta veya FCM siteleri) da yardımcı olur.